حضرت عبدالبهاء میفرمایند: «.... مَثَلِ عالمِ اِمکان، مثلِ هیکلِ انسان است که در طبیعتِ واحده، مداوم نه؛ بلکه از طبیعتی به طبیعتی دیگر و از مزاجی به مزاجی دیگر انتقال نماید و عوارض، مختلف گردد و امراض، متنوّع شود؛ لِهـذا پزشکِ دانا و حکیمِ حاذِق درمان را تغییر دهد و علاج را تبدیل نماید؛ به دیدهی بینا ملاحظه کنید که انسان در رحمِ مادر خونخوار است و در مهد و گهواره شیرخوار و چون نَشو و نما نماید، بر خوانِ نعمتِ پروردگار نشیند و از هر گونه طعام تناول نماید؛ زمانِ طفولیّت را حُکمی و دَمِ شیرخواری را رزقی و سنِّ بلوغ را اقتضایی و جوانی را قوّت و قدرتی و ضعف و پیری را فُتور(1) و رَخاوَتی(2) و در هر درجه انسان را اقتضائی و دردش را درمانی؛ همچنین موسِمِ(3) صیف(4) را اقتضایی و فصلِ خزان را خصوصیّتی و موسمِ دی(5) را برودتی و وقتِ بهار را نسیمِ معطّری و شَمیمِ(6) مُعَنبَری(7)؛ حکمتِ کلّیّه اقتضای این مینماید که به تغییرِ احوال، تغییرِ احکام حاصل گردد و به تبدیلِ امراض، تغییرِ علاج شود؛ پزشکِ دانا هیکلِ انسان را در هر مرضی، دوائی و در هر دردی، درمانی نماید و این تغییر و تبدیل عینِ حکمت است؛ زیرا مقصدِ اصلی صحت و عافیَت(8) است و چون علاج را تغییر دهد، نادان گوید: این دلیل بر نادانیِ حکیم است؛ اگر دارویِ اوّل موافق بود، چرا تغییر داد و اگر ناموافق بود، چرا در آغاز تجویز کرد؟ ولی رنجورِ دانا اذعان نماید و بر وجدان بیفزاید و این را بدان که آیینِ یزدانی بر دو قِسم است؛ قِسمی تعلّق به عالمِ آب و گِل دارد و قِسم دیگر تعلّق به جهانِ جان و دل؛ اساسِ آئینِ روحانی لَم یتغیر و لَم یتبدل(9) است؛ از آغازِ ایجاد تا یومِ میعاد و تا اَبدُ الآباد بر یک مِنوال بوده و هست و آن فضائلِ عالمِ انسانیست و آیینِ حقیقیِ دائمیِ سَرمَدیِ یزدانی و روش و فرمایشِ ابدیِ خداوند آفرینش است و قِسمی از آئین، تعلّق به جسم دارد؛ آن به مقتضای هر زمانی و هر موسِمی و هر درجهای از سن تبدیل و تغییر یابد .....» (مکاتیب حضرت عبدالبهاء، جلد 2، صفحههای 66 تا 68)
(1) فُتور: آرامی شدن، سست شدن، سستی، ضعف، بیحالی، کندی، آرامی
(2) رَخاوَت: نرمی و سستی، سستی
(3) موسِم: فصل، زمان
(4) صیف: تابستان
(5) دی: دیماه، زمستان و سرما
(6) شَمیم: بوی، بوی خوش، عطر، بوی خوشآمیخته
(7) مُعَنبَر: معطّر، خوشبوی شده با عنبر
(8) عافیَت: صحت، سلامت
(9) لَم یتغیر و لَم یتبدل: تغییر و تبدیل نمییابد، غیرقابل تغییر و تبدیل
Naeim :