حکمت داستانها و قصه های کتب مقدسه الهی و کتابهای عرفانی چیست؟ 

حکمت داستانها و قصه های کتب مقدسه الهی و کتابهای عرفانی چیست؟ 
آیا خداوند در این کتب صرفا داستان سرایی کرده است و آیا عُرَفا، افرادی قصه گو و خیال پرداز بوده اند؟
​​

 به قلم: سید عبدالحسین صاحب الزمانی

هو الله 

 مولانا اینگونه می سراید:

ای برادر! قصه چون پیمانه ایست
معنی اندر وی مثالِ دانه ایست

دانۀ معنی بگیرد مردِ عقل
ننگرد پیمانه را گر گشت نَقل

 مولانا به لطافت تمام، قصه ها و داستانها و روایات و حکایات اسطوره های تاریخ را به پیمانه ای تشبیه کرده است که با آن دانه و مغزها را جابجا می کنند. همانطور که بدن انسان از دانه های مقوی تغذیه می کند، حکمت ها و درسهای زندگی را چوان دانه های مقوی برشمُرده، که روح انسان از آن پرورش یافته و تربیت می شود. 

در حقیقت، نقل مکرر داستانها در کتب مقدس الهی و کتاب های عرفانی، صرفا قصه گویی نیست. بلکه مراد از نقلِ این داستانها، تفکر در اسرار مکتوم و فهم حقایق مکنون در آنها بوده است. دانه های حکمت را باید از پیمانه داستانها برداشت و با آن دانه ها روح و جان را رشد و نمو بخشید.

 مولانا می گوید: کسانی که مرد عقل اند، یعنی از متاع گرانبهای عقل که به انسان عطا شده، بهره می برند، به پیمانه نگاه نمیکنند. چون خاصیتی در پیمانه وجود ندارد. بلکه کارکرد پیمانه صرفا برداشتن دانه هاست. پس پیمانه خالی و یا همان صورت ظاهر داستانها، هیچ ارزشی ندارد و انسان باید به دانه های داخل آن یعنی مفاهیم آن دست پیدا کند.

⚪ کسانی که در هر امری تقلید می کنند و صرفا سخنان دیگران را نقل میکنند، در واقع به پیمانه ها می نگرند. از این جهت است که حتی نقل آیات الهی و خواندن آنها برایشان سودی ندارد. میلیونها نفر در جامعه کنونی بشری، کتب مقدسه الهی و حتی کتابهای عرفانی را در بخشهایی از زندگی خود تلاوت میکنند و به آنها افتخار می کنند. در حالی که فهمی نسبت به آن کلمات ندارند و در آن تفکر نمیکنند. 

 این گونه است که رشد و تربیت چشمگیری در این افراد مشاهده نمیشود و به همین دلیل است که جوامع به ظاهر دیندار، نسبت به سایر جوامع، از رشد و پیشرفت کمتری برخوردارند. زیرا در دیانت خود و سایر امورات زندگی خود، از دیگران تقلید می کنند. همانند کسی که از گرسنگی در رنج است؛ ولی فقط می نشیند و به ظرفها و پیمانه های پر از غذا می نگرد و از غذای درون آن خود را تغذیه نمیکند و روز به روز ضعیفتر میشود.

حق تعالی در لوح مبارک «احمد» می فرماید:
«ديده را پاک و مقدّس نما تا تجلّيات انوار لانهايات، از جميع جهات ملاحظه نمائی؛ و گوش را از آلايشِ تقليد منزّه کن! تا نغماتِ عندليب وحدت و توحيد را از اَفنان باقی انسانی بشنوی.»

مضمون این بیان مبارک آن است که تا چشم و گوش انسان از تقلید و پیروی از این و آن پاک نشود، جمال مبارک حق را زیارت نخواهد کرد و ندای جان بخش توحید را از درگاه حق نخواهد شنید. ولو اینکه به ظاهر هزاران رکعت نماز و ماهها روزه برپا دارد و صدها بار کتب مقدسه الهی را تلاوت کرده و یا هزاران کتاب فقه و حدیث و معرفت را خوانده یا تألیف نموده باشد.

معنای کلمات دشوار:

مکنون ، مکتوم : پنهان
نُمُو : رشد
لانهایات: بی نهایت
آلایش: آلودگی
عندلیب: بلبل
اَفنان: شاخه ها
باقی: جاودانه